BİLİNMEYENLERİYLE ENVER PAŞA

Osmanlı tarihinin en çok konuşulan isimlerinden biridir Enver Paşa. Çok iyi bir askerdi, çok iyi bir Türk idi. Ancak, kötü bir stratejistti... Enver Paşa, çok kısa sürede bürokrasi merdivenleri tırmanmış ve devletin hiyerarşik yapısında en üst basamağa çıkmıştı. Hâl böyle olunca, Enver Paşa'ın hedefleri de çok büyüyecekti...

Dünya Savaşı'nın patlak verdiği yıllarda, Osmanlı 7-8 cephede savaşıyordu. Ancak, Çanakkale Cephesi haricinde zafere ulaşamayacaktık. Bozguna uğradığımız cephelerin başında, Enver Paşa tarafından koordine edilen Kafkas Cephesi geliyordu... İşte, tirajik Sarıkamış Harekatı'nın ufak bir panoroması...


Birinci Dünya Savaşı'ndaki hedef, asırlardır kaybedilen Osmanlı topraklarını geri kazanmaktı. Ayrıca, Orta Asya'ya inerek Turan'ı kurmak, Enver Paşa'nın gençliğinden beri hayalini kurduğu bir plandı. Enver Paşa, diğer cephelerde vaziyetin kötüye gittiğini görerek Kafkas cephesinde bir an önce zafere ulaşılmasını istiyordu. Kış bastırmak üzereydi. Paşa acele ediyor, Rus defterinin bir an önce dürülmesini istiyordu. Eğer Ruslar alt edilirse, Orta Asya'ya giden yol açılacak ve büyük İslam-Türk imparatorluğu kurulabilecekti. Turan, o zaman ki Osmanlı için ulaşılamaz bir hedefti...

Gerçekçiliği elden bırakmış bu 34 yaşındaki genç paşa, 16 Aralık 1914 yılında 100 bin Türk askerine "Rus ordusunu Sarıkamış'ta yok edin!" emrini veriyordu. Yanındaki eski hocalarından Hasan İzzet Paşa, "Bu hava şartlarında böyle bir operasyon intihar olur" diyordu. Enver Paşa'nın yanıtı netti: "Eğer hocam olmasaydınız sizi astırırdım!"

Yemen Cephesinden gelen askerler, yazlık teçhizat ile Kafkasların karlı dağlarına sürülecekti. Askerler, Enver Paşa'nın kafkaslara gelmesi ile kendilerine kışlık teçhizat geleceğini düşünüyorlardı. Ama mehmetçiğin ümidi beyhudeydi, Kafkaslara teçhizat taşıyan Osmanlı gemisi İngilizler tarafından batırılmıştı...

Cepheye eli boş dönen Enver Paşa, askerlerine şöyle sesleniyordu; "Askerler! Hepinizi ziyeret ettim. Ayağınızda çarık, sırtınızda paltonuz olmadığını gördüm. Lakin, karşınızdaki düşman sizden korkuyor. Orada her türlü nimete kauşacaksınız. İslam aleminin bütün ümidi sizsiniz."


Enver Paşa, şeyhülislamın fetva yayınlamasını da sağladı. Ülke seferberlik haline girmişti.

Sarıkamış Harkatı, planlanana göre üç koldan başlayacaktı. Ve nihayet beklenen savaş 1914'ün 22 Aralığında başladı. 3. kolordunun bir bölümü Allahuekber dağlarını kuşattı. Ancak, kaçan Rus askerlerini takip etmek isteyen Hakkı Hafız Bey, onbinlerce Türk askerini tehlikeye atacaktı...

Savaş sahası karlı ve dondurucu soğuğa sahip dağlara doğru genişliyordu. Onbinlerce Türk askei, düşmana tek bir kurşun dahi atamadan şehit oluyordu. Osmanlı tarihindeki en büyük hezimetlerden biri yaşanmıştı...

Hakkı Paşa, "Şereften başka herşey mahvoldu" diyerek durumu özetliyordu. Enver Paşa, 4 Ocak'ta geri çekilme emrini verdi. 100 bin kişilik ordunun %90'ı geri dönemiyordu...

Yaygın olan kanaate rağmen Sarıkamış Harekatı, dikkatle planlanmıştı. Ancak lojistiğin sağlanamaması, soğuk ve kar, hastalıklar, Rusların daha dirençli çıkması ve komutanların kahramanlık peşinde koşarak savaş sahasını genişletmesi sonu kaçınılmaz kılacaktı...

Yarım asır önce Napolyonun, yarım asır sonra ise Hitler'in boyun eğeceği General Kış, Enver Paşa'nın da sonunu hazırlamıştı. Hezimet haberi yurttan bir yıl kadar saklandı.

Sarıkamış harekatı, birçok yönden Osmanlının askeri yapısını bitirmişti. Bu harekat ile diğer cephelerde zayiat sayısı artmış, Doğu Anadolu'daki birçok şehrin Ruslar tarafından alınmasına sebeb olmuştu. Allah, milletimize artık böyle bir zeval göstermesin...